Het is Kerstavond. De derde stuurman van de Admiralengracht staat na alle drukte alleen op de brug en staart stilletjes over het water. Ze zijn net het Panamakanaal gepasseerd en beginnen nu aan de oversteek over de Grote Oceaan. Over 12 dagen zijn ze in Kobe.

Achter het schip vervagen langzaam de contouren van de boogbrug bij Balboa waarover de Panamerican Highway Noord- en Zuid-Amerika met elkaar verbindt. Weemoedig denkt hij aan thuis. Daar is het al in de vroege ochtend van Kerstmis. Hoe zou het hier morgen aan boord zijn? “Zou die er zijn?” Hij voelt zich nu en morgen verder weg van huis dan ooit.

Acht uur eerder was het in Port Said ook Kerstavond. Een Filippijnse matroos van het Nederlandse m.v. “Emotion” is bezig om de luiken van de ruimen te sluiten. Er is tot laat gelost en de bootwerkers zijn naar huis gegaan. Het is een islamitisch land en er is dus geen Kerstmis. Morgen wordt er gewoon weer gewerkt. Er moet geladen worden voor Rotterdam. Hij denkt aan thuis. Daar is het al Kerstmis en zijn vrouw en kinderen zijn waarschijnlijk naar de nachtmis geweest. Hij vaart om te overleven. Hij voelt zich eenzaam en ook hij voelt zich verder weg van huis dan ooit. Maar ook hij denkt: “Zou die er zijn?”.

Wat is toch die “die” waar zo’n 4117 zeelieden op 289 schepen van 25 Nederlandse rederijen aan denken?

Die “die” is de Kerstdoos die sinds de Tweede Wereldoorlog al elk jaar aan bijna alle Nederlandse schepen met Kerstmis is verstuurd.

Wel, dat is het werk van het Comité Kerstfeest op Zee. In 1947 heropgericht door ene Jonkheer Ort en zijn twee dochters. Wat later werd dat overgenomen en uitgebouwd tot wat het nu is door echtgenotes van koopvaardijpredikanten. Deze dames hebben met hele clubs zeemansvrouwen en -moeders indertijd sokken, wanten, mutsen en shawls gebreid voor de zeelieden die toentertijd in weer en wind aan dek moesten zijn.

In deze tijd is de Kerstdoos gemoderniseerd, net als de schepen, maar de emotionele waarde ervan is steeds gelijk gebleven. Het is geen Kerst aan boord zonder de Kerstdoos.

Gemiddeld genomen komen de bemanningsleden op 1e kerstdag zo rond 10 uur bij elkaar in de messroom of in de salon. Op kleinere schepen ook wel in de hut van de kapitein. Er wordt dan koffie met gebak geserveerd en een kwartiertje later wordt dan de doos tevoorschijn gehaald die vaak al een maand of langer in het geheim aan boord is. In de doos zit een brief aan de kapitein, een CD met een kerstoverdenking in drie talen en internationale kerstmuziek, geheel verzorgd door het koopvaardijpastoraat. Daarbij hoort ook nog een brochure. Als de CD beluisterd is worden de cadeautjes verdeeld. Soms d.m.v. een rad van avontuur, soms met lootjes trekken of op een andere manier om de beleving zo leuk en zo lang mogelijk te laten zijn. Dit creëert het z.g. “momentje thuis” wat enorm wordt gewaardeerd. Het is zo ongeveer de enige kans om een keertje samen gezelligheid te creëren. Dat is net voldoende om deze dag, ver van de familie, door te komen. Daarna helpt de kok daar trouwens ook nog een handje aan mee.

In april komt de leverancier bij het voorzittersechtpaar thuis met een paar dozen vol cadeautjes. Daar worden de bruikbare geschenken uitgehaald. Vervolgens worden de leden van het comité bij elkaar geroepen om de cadeautjes door iedereen te laten keuren op bruikbaarheid aan boord of op meeneemwaarde naar huis. We streven ernaar om 16 tot 18 verschillende geschenken te hebben om zoveel mogelijk te voorkomen dat er twee dezelfde cadeautjes in de doos zitten. Aan de hand van deze bevindingen wordt dan de definitieve bestellijst vastgesteld. De bestelling wordt geplaatst.

Eind juli worden de cadeautjes aangeleverd bij ons kantoortje wat wij van de firma Breur’s IJzerwaren te Rotterdam Zuid mogen gebruiken.

Het inpakken in kerstpapier begint direct er na. Als dat gebeurd is wordt meteen begonnen aan het verzendklaar maken van de kerstdozen. De eerste worden al in september door de rederijen opgehaald.

Er zijn diverse bronnen. Diaconieën van diverse kerken, de collectes van de koopvaardijherdenkingsdiensten in Rotterdam en IJmuiden, Particulieren, Stichting Zeemanshuis Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam via het Port Welfare Committee, het Internationale zeemanswelzijn, diverse bedrijven en vooral ook de rederijen zelf.

De particuliere donateurs worden wel een probleem want er varen steeds minder Nederlandse zeelieden en dus hebben we minder zeemansvrouwen en –moeders. Het is uiteraard ondoenlijk om de buitenlandse families te benaderen.

We zijn dus dringend op zoek naar aanvulling van dit bestand.